Kayseri Türküleri

Kayseri ve Yöresindeki Türküler

Her yörenin olduğu gibi, Kayseri’nin de kendine özgü, buram buram aşk ve hasret yüklü türküleri vardır. Bu türkülerin büyük bir kısmı tüm yurt çapında bilinip söylense de, Kayseri’de bunların değişik varyantları vardır. Kayseri türkülerinden bazılarını şöylece sıralayabiliriz:

Al bostancı bir bostan ver
Hastam var aman hastam var
Asmanın dibine gelmiş yosmam var
Sen olmasan beni burda ister var
İster var aman ister var

Aman efeler şu mahallede bir güzel
Devriyeler gelir gelir peşime düşer

Al bostancı bir bostan ver yiyeyim
Yiyeyim de bu diyardan gideyim
Nazlı yardan ayrı düştüm nideyim

Aman efeler şu mahallede bir güzel
Devriyeler gelir gelir peşime düşer

***

Adana’nın yolları taştan (amman)
Sen çıkardın beni beni baştan
Hem anadan hem gardaşdan

Amman Adanalı canım Adanalı
Ben duramıyom sana dadanalı

Adana’nın yolları iki (amman)
Kaydı da gitti kunduramın teki
Bizim evde kaynana iki
Biri sansar diğeri de tilki

Amman Adanalı canım Adanalı
Ben duramıyom sana dadanalı

***

Karanfilim budama (amman)
Safa geldin odama
Hakikatli yar isen [Geldiyse yârim geldi]
Dünür gönder babama [Kimse koymam odama]

Of of of al sana fındık fıstık
Çürük çıktı yâr

Karanfilim filfili (aman yavrum)
Nerden aldın bu dili
Bu dil buranın değil (aman yavrum)
İstanbul’un bülbülü

Of of of al sana fındık fıstık
Çürük çıktı yâr

***

Karanfilim muşta muşta
Aldın aklım bir bakışta
Ha ferişte ha ferişte

Eli karanfilli gelin
Ah eli karanfilli gelin
Başı deste güllü yarim

Ben bir güvercin olsam
Çadırın başına konsam
Soyunup koynuna girsem

Eli karanfilli gelin
Ah eli karanfilli gelin
Başı deste güllü yarim

Karanfil seni ezerler
Gerdana altın dizerler
Ah seni takınan güzeller

Eli karanfilli gelin
Ah eli karanfilli gelin
Başı deste güllü yarim

Karanfilim tutam tutam
Arasına güller katam
Halen de yalnız yatam

Eli karanfilli gelin
Ah eli karanfilli gelin
Başı deste güllü yarim

Karanfilsin kararın yok
Gonca gülsün derenin yok
Güzel senin saranın yok

Eli karanfilli gelin
Ah eli karanfilli gelin
Başı deste güllü yarim

Yöresi : Bünyan

***

Asmalıdır evimiz leylim yâr
Yeni düştü sevgimiz leylim yâr
Sevda böyle giderse leylim yâr
Çatlar ölür birimiz leylim yâr

Leylim leylim leylosun leylim yâr
Her gün akşam böylolsun leylim yâr

Karanfilim sarkarım leylim yâr
Açılmaya korkarım leylim yâr
Yâr geliyor deseler leylim yâr
Hasta olsam kalkarım leylim yâr

Leylim leylim leylosun leylim yâr
Her gün akşam böylolsun leylim yâr

Kaleden iniyorum leylim yâr
Dön desen dönüyorum leylim yâr
Aşkından kibrit oldum leylim yâr
Üflesen sönüyorum leylim yâr

Leylim leylim leylosun leylim yâr
Her gün akşam böylolsun leylim yâr

***

Aşlamayı aşladım (aman haydi de)
Yeni yeni sevdalara başladım
Bir güzelin uğruna (aman haydi de)
İşi gücü boşladım (aman)

A canım da naz eylediğin yeter (aman)
Şimdi de horozlar öter

Koca kuşu vurdular (aman haydi de)
Kanadını kırdılar (aman)
Ben buralı değilim (aman haydi de)
Bana tuzak kurdular (aman)

A canım da naz eylediğin yeter (aman)
Şimdi de horozlar öter

***

Değirmenin üstü yeşil ot olur of of ot olur of
Herkes sevdiğine yanar fetholur of fetholur of
El oğlu değil mi de iman kıt olur of kıt olur of

İmana gel kömür de gözlüm imana of imana
Hiç mi de bakman başımdaki dumana of dumana

Değirmenin üstünde yeşil donanma of of donanma of
Gel sevdiğim el sözüne inanma of inanma
Benden başka yâr seversen gönenme of gönenme

İmana gel kömür de gözlüm imana of imana
Hiç mi de bakman başımdaki dumana of dumana

Yöresi : Pınarbaşı /Emeğil köyü

***
Ayvanın irisine
Aman taş attım birisine
Aman haydi de taş attım birisine
Beni çoban etseler
Aman kızların sürüsüne
Aman haydi de kızların sürüsüne

Öylolsun da Şerif Hanım öylolsun amman
Bu yıllık da Şerif Hanım böylolsun amman

Dama çıkmış bir güzel
Aman damın etrafın gezer aman
Haydi de damın etrafın gezer amman
Elinde bir deste gül
Aman kendi gülünden güzel amman
Aman haydi de kendi gülünden güzel Amman

Öylolsun da Şerif Hanım öylolsun amman
Bu yıllık da Şerif Hanım böylolsun Amman

Arıstakda örümcek
Aman ölürüm görmeyincek
Amman haydi de ölürüm görmeyincek amman
Bir dahi yar sevmeyim amman
Aman aslına ermeyincek amman
Haydi de aslına ermeyincek amman

Öylolsun da Şerif Hanım öylolsun amman
Bu yıllık da Şerif Hanım böylolsun amman

***

Karşıda kuzu yerler / karşıda kuzu yerler
Biz de varsak ne derler / biz de varsak ne derler
Otursak biz de yesek / otursak biz de yesek
Şu şunu sevmiş derler / şu şunu sevmiş derler

Hay nenni nenni nenni dost nenni nenni nenni
Sevdalım yaktın beni sürmelim yaktın beni

Karşıda harar durur / karşıda harar durur
Zülfünü tarar durur / zülfünü tarar durur
Kızın gönlü olursa / kızın gönlü olursa
Oğlanı arar bulur / oğlanı arar bulur

Hay nenni nenni nenni dost nenni nenni nenni
Sevdalım yaktın beni sürmelim yaktın beni

Karşıda Kürt evleri / karşıda Kürt evleri
Yayılır develeri / yayılır develeri
Oturmuş inek sağar / oturmuş inek sağar
Terliyor memeleri / terliyor memeleri

Hay nenni nenni nenni dost nenni nenni nenni
Sevdalım yaktın beni sürmelim yaktın beni

Karşıda oturanlar / karşıda oturanlar
Az derdim artıranlar / az derdim artıranlar
Bana bir yol gösterin / bana bir yol gösterin
Sevdadan kurtulanlar / sevdadan kurtulanlar

Hay nenni nenni nenni dost nenni nenni nenni
Sevdalım yaktın beni sürmelim yaktın beni

Yöresi : Bünyan (sıktırma halayı)

***

Çubuğum yok aman yol üstüne uzatam
Takatim yok yâr yolunu gözetem
Menendin yok aman seni kime benzetem

Ört yârim yazmayı boylu boyunca
Ben saramadım eller sarsın doyunca

Altı ay yollarda ağlayıp gezer
Sırma saçlarını bağlayıp gezer
O güzel bağrımı dağlayıp gezer

Ört yârim yazmayı boylu boyunca
Ben saramadım eller sarsın doyunca

Bu yıl meyve çoktur dallar götürmez aman
Dağlar diken oldu kervan oturmaz
Buna sevda derler sitem götürmez aman

Ört yârim yazmayı boylu boyunca
Ben saramadım eller sarsın doyunca

Yöresi : Develi

***

Dama attım değnekleri (yâr döne döne)
Kız ürküttün leylekleri (Ağam çelebi çelebi)
Taşlı bayır bağ olur mu (yâr döne döne)
Kara üzüm ağ olur mu (Ağam çelebi çelebi)
Komşu kızı sevenin (yâr döne döne)
Yüreğinde yağ olur mu (Ağam çelebi çelebi)

Yöresi : Bünyan

***

Devem yüksek atamadım urganı amman
Yâr yar amman
Üşüdükçe çek başına yorganı
Amman amman aman develi

Sordum aslı nereli
Dedi İskendereli

Çek deveci develerin yokuşa amman
Yâr yâr amman
Gül memeler bir birine tokuşa [Siyah perçem ak gerdana yakışa]
Amman amman aman develi

Sordum aslı nereli
Dedi İskendereli

Çek deveci develerin sulansın amman
Yâr yâr amman
Sulansın da akan çaylar bulansın
Amman amman aman develi

Sordum aslı nereli
Dedi İskendereli

Yöresi : Develi

***

Zalim felek değirmenin döndü mü
Bağın bahçen sular ile doldu mu
Ben yaparım sen yıkarsın bendimi
Döne döne nöbet bize geldi mi beyler of

Yüce dağdan indirdiler al ile
Kollarımı bağladılar şal ile
Elin gönlü dünya dolu mal ile
Benim gönlüm suna boylu yâr ile beyler of

Yöresi : Bünyan

***

Gara gara gazanlar nazlı yâr
Gara yazı yazanlar nazlı yâr
Cennet yüzü görmesin nazlı yâr
Aramızı bozanlar nazlı yâr

Dut ağacı dut verir nazlı yâr
Yaprağını gıt verir nazlı yâr
Ergen oğlan büyük gız nazlı yâr
Evlenmesi tat verir nazlı yâr

Dut ağacı merdivan nazlı yâr
Dibinde durdum divan nazlı yâr
Beni yârdan ayıran nazlı yâr
Ne din bulsun ne îman nazlı yâr

Yöresi : Pazarören / Pınarbaşı

***

Talas altı Haymana da
Kül oldum yana yana
İşte geldim gidiyom da
Oğluna gel kaynana

Aman Hamide’m bir tane
Bir de ben iki tane
Elindeki gülleri de
Alalım birer tane

Çorabını ördüğüm de
Ayda bir yol gördüğüm
Hasta dediler geldim de
Nasıl oldun sevdiğim

Aman Hamide’m bir tane
Bir de ben iki tane
Elindeki gülleri de
Alalım birer tane

Yöresi : Talas

***

Bahçası daşlı Şerif’im aman aman
Gözleri yaşlı Şerif’im aman
Gözleri yaşlı Şerif’im aman
Mustafa’mı öldürdün aman aman
Alnı da dört kaşlı Şerif’im

Aman Şerif ne diyon aman aman
Bostanı bozdum gidiyom aman

Bahçaya su bağladım aman aman
Girdim de çıkdım ağladım
Eller yârim dedikçe aman aman
Bağrıma taşlar bağladım

Aman Şerif ne diyon aman aman
Bostanı bozdum gidiyom aman

Yöresi : Bünyan

***

Bahçe duvarından aştım
Sarmaşık güllere dolaştım
Öptüm sevdim helallaştım

Yanıyorum yanıyorum hele
Mayii oldum gonca güle
Acem şalı ince bele

Bir bakışta yaktın beni
Dert ile bıraktın beni
Yaktın beni yaktın beni

Yanıyorum yanıyorum hele
Mayii oldum gonca güle
Acem şalı ince bele

Yeter naz eyleme bana
Gel göreyim kana kana
Aşık oldum gülüm sana

Yanıyorum yanıyorum hele
Mayii oldum gonca güle
Acem şalı ince bele

***

Öldüm yalvarı yalvarı
Topuktan çekmiş şalvarı
Aman Adanalı canım Adanalı
Evde duramıyom sana dadanalı

Haydan olur huydan olur
Arap atı aman taydan olur
Bu güzellik soydan olur

Öldüm yalvarı yalvarı
Topuktan çekmiş şalvarı
Aman Adanalı canım Adanalı
Evde duramıyom sana dadanalı

Adananın bayırına
At koyverdim çayırına
Anan baban hayırına

Öldüm yalvarı yalvarı

Topuktan çekmiş şalvarı
Aman Adanalı canım Adanalı
Evde duramıyom sana dadanalı

***

Kayalar kayalar yüksek kayalar
Kayanın ardında keklik yayalar
Yâr göğsün üstünde bergüzar durur
Gizli yâd ellerden nişan sayarlar

Hele hele şu yavrunun oynayışı
Irakıya meze yollayışı
Top zülüfünü tarayışı

Derya kenarında ceylan avlarım
Ben gönlümü altın tele bağlarım
Gül yârimin göçü yüklenmiş gider
Ardı sıra bakar bakar ağlarım

Hele hele şu yavrunun oynayışı
Irakıya meze yollayışı
Top zülüfünü tarayışı

Yöresi : Bünyan

***

Seher yeli her yellerin başısın
Sabah olsun tan yerleri ışısın
Çiğ düşsün de gül memeler üşüsün

Yârin ağ göğsünü döğ seher yeli
Sen de muradına er seher yeli

Nasıl methedeyim sultanım seni
Gidersen Bünyan’a da var seher yeli
Ne söyler sultanım bir haber getir

Yârin ağ göğsünü döğ seher yeli
Sen de muradına er seher yeli

Benim yârim güzellerin esmeri
Gādir Mevlâm bu sevdadan kes beni
İlet yârin kapısına as beni

Yârin ağ göğsünü döğ seher yeli
Sen de muradına er seher yeli

Benim yârim güzellerin hurisi
Bilemedin benim yârim hangisi

Orta boylu da karayağız kendisi

Yârin ağ göğsünü döğ seher yeli
Sen de muradına er seher yeli

Yöresi : Bünyan

***

Taşa basma iz olur
Kız kunduran toz olur
Gündüz gelme gece gel
Eller duyar söz olur

A benim de kınalı da kekliğim aman
Yollarını nerelerde bekleyim aman

Taşa basma tanırlar
Seni yolcu sanırlar

Zaten bende talih yok
Seni benden alırlar

A benim de kınalı da kekliğim aman
Yollarını nerelerde bekleyim aman

***

Odaları kadaklı
Çıraları budaklı
Ben sana varır mıyım
Anan deve dudaklı
Hey lili yâr lili lili

Kişe tavuğum kişe
Köşelere gün düşe
Kaynana tuzak kurmuş
İnşallah kendi düşe
Hey lili yâr lili lili

Câmileri kilimli
Tut kaynana dilini
Şimdi oğlun gelince
Kırar kambur belini
Hey lili yâr lili lili

Damda çayır yolarım
Parmağıma dolarım
Çok söyleme kaynana
Saçlarını yolarım
Hey lili yâr lili lili

Yöresi : Bünyan

***

Kadifeli yastık kadifeli yorgan yer yumşak
Emmim oğlu yanıma geldi bir uşak
Öpmesi yok sevmesi yok konuşak

Ana beni niye verdin çocuğa
Oynar oynar taş doldurur kucağa

Sabah olur papuçunu giyemez
Akşam olur yemeğini yiyemez
Karanlıkta yatağını bulamaz

Ana beni niye verdin çocuğa
Oynar oynar taş doldurur kucağa

Sabah olur çocuk gider oyuna
Oynar oynar kum doldurur koynuna
Beni verenlerin vebal boynuna

Ana beni niye verdin çocuğa
Oynar oynar taş doldurur kucağa

Yöresi : Bünyan

***

Garadır kaşların ela getirir
O güzellik başa bela getirir
O kaşınan o göz sende var iken
Ölmüş ölüleri dile getirir

Evlerinin önü bir kötü yokuş
Gız kurban olurum o nasıl bakış
Halının üstüne döktüğün nakış
İlm’atan eline gurban olurum

Güzele söyleyin aksın durulsun
Toprakları garış garış yarılsın
Herkes sevdiğine sıkı sarılsın
Ahirette sorgu sual yoğimiş

Yöresi : Bünyan

***

Fırın üstünde fırın
Giden askerler durun
Şu gelen dayımın oğlu
Altın sandalye koyun

Dayımın oğluna vay
Sarılsam boynuna vay

Yanarım uğruna hey
Dönerim uğruna hey

Fırın üstünde kürek
Ne efilersin yürek
Dayım oğlu dururken
El oğlu neme gerek

Dayımın oğluna vay
Sarılsam boynuna vay
Yanarım uğruna hey
Dönerim uğruna hey

Fırın üstünde bakır
Yosmam gözlerin çakır
O çakır gözlerine de
Kurban olsun bu fakir

Dayımın oğluna vay
Sarılsam boynuna vay
Yanarım uğruna hey
Dönerim uğruna hey

***

Erciyes kralı harmancık yurdu (hele yâr yurdu)
Nic'oldu dağların aslanı kurdu (hele yâr kurdu)
Ara yerde kaldı hacılar yurdu (hele yâr yurdu)
Elin seni istiyor gel Kozanoğlu (gel Kozanoğlu)

Yâr gelir de yaylasına inerdi (hele inerdi)
Varsak gelir etrafında dönerdi (hele dönerdi)
Ha deyince beş yüz atlı binerdi (hele binerdi)
Elin seni istiyor gel Kozanoğlu (gel Kozanoğlu)

Çadırın ardında maya kuzular (hele kuzular)
Yanı yöresinde çağlar sızılar (hele sızılar)
Elin, aşiretin seni arzular (hele arzular)
Elin seni istiyor gel Kozanoğlu (gel Kozanoğlu)

Kozan geldi iskeleye dayandı (hele dayandı)
Kılıcın kabzası kana boyandı (hele boyandı)
Maaşımız binbeşyüze dayandı (hele dayandı)
Elin seni istiyor gel Kozanoğlu (gel Kozanoğlu)

(Yöresi : Efkere köyü)

***

Çarşıya vardım erikten aldım
Yârin haberini Everek’ten aldım

O yâr uzun boylu ben kısa kaldım
Nideyim nideyim nerelere gideyim
O yâr camdan bakıyor ben nasıl edeyim

Çarşıya vardım armuttan aldım
Yârin haberini Mahmut’tan aldım

O yâr uzun boylu ben kısa kaldım
Nideyim nideyim nerelere gideyim
O yâr camdan bakıyor ben nasıl edeyim

Çarşıya vardım kayısıdan aldım
Yârin haberini dayısından aldım

O yâr uzun boylu ben kısa kaldım
Nideyim nideyim nerelere gideyim
O yâr camdan bakıyor ben nasıl edeyim

Çarşıya vardım kestaneden aldım
Yarin haberini postaneden aldım

O yâr uzun boylu ben kısa kaldım
Nideyim nideyim nerelere gideyim
O yâr camdan bakıyor ben nasıl edeyim

Yöresi : Develi

***

Erkilet güzeli bağlar bozuyor
(amanın aman ben yandım aman)
Kirpikleri kalem olmuş yazıyor
(canım canım)

Tek tek basaraktan
Bade süzerekten
İnci dizerekten
Gel canım gel aman

Cevizin yaprağı dal arasında
(amanın aman ben yandım aman)
Severler güzeli bağ arasında
(canım canım)

Tek tek basaraktan
Bade süzerekten
İnci dizerekten
Gel canım gel aman

Hey ağalar ben bir hata işledim
(amanın aman ben yandım aman)
Elma sanıp al yanağı dişledim

(canım canım)

Tek tek basaraktan
Bade süzerekten
İnci dizerekten
Gel canım gel aman

Erkilet günaydır gölge basma mı
(amanın aman ben yandım aman)
Şuç’olan yiğidi beyler asma mı
(canım canım)
[Benim sevdiceğim senden yosma mı]

Tek tek basaraktan
Bade süzerekten
İnci dizerekten
Gel canım gel aman

Yöresi : Erkilet

***

Bir of çeksem karşıki dağlar yıkılır
Bugün posta günü canım sıkılır
Ellerin mektubu gelmiş okunur
Benim yüreğimi hançer sokulur
Sokulur amman amman amman amman

Şu karşıki dağda bir top kar idim

Yağmur yağdı ılgıt ılgıt eridim
Evvel yârin sevdiceği ben idim
Şimdi uzaklardan bakan ben oldum
Ben oldum amman amman amman amman

***

Keten gömlek fifili nineler
Nerden aldın bu dili nineler

Aman aman nineler
İncelekten un eler
Nazlı yarini görmüş
Düz yollarda sendeler

Bu dil buranın değil nineler
İstanbul’un bülbülü nineler

Aman aman nineler
İncelekten un eler
Nazlı yarini görmüş
Düz yollarda sendeler

Keten gömlek murayı nineler
Satınm’aldın burayı nineler

Aman aman nineler
İncelekten un eler
Nazlı yarini görmüş
Düz yollarda sendeler

Çok salınma sevdiğim nineler
Sana vermem burayı nineler

Aman aman nineler
İncelekten un eler
Nazlı yarini görmüş
Düz yollarda sendeler

Yöresi : Bünyan

***

Şu dağları aşmalı çifte camız koşmalı
Yâr askere gidince ah suna boylum yörü
Kiminen konuşmalı öldürüyon beni

Yâr yörü yörü gız yörü yörü sallanmanın yeri
Gız nişanlın geliyor kostak kostak yörü

Poşunu eğdirmişsin kaşına değdirmişsin
Pek de güzel değilsin Navruz gelin yörü
Kendini sevdirmişsin öldürdün beni

Yâr yörü yörü gız yörü yörü sallanmanın yeri
Gız nişanlın geliyor kostak kostak yörü

Ekine firez derler güzele beyaz derler
Her kime derdim yansam da Navruz gelin yörü
Yana yana gez derlerde öldürdün beni

Yâr yörü yörü gız yörü yörü sallanmanın yeri
Gız nişanlın geliyor kostak kostak yörü

Asmada yeşil yaprak başında kara papak
Sarılalım yatalım da Navruz gelin yörü
Sonumuz kara toprak öldürüyon beni

Yâr yörü yörü gız yörü yörü sallanmanın yeri
Gız nişanlın geliyor kostak kostak yörü

Oğlan kakilin ne çok şapkayın altına sok
Şu nazardan korkman mı da Navruz gelin yörü
Nazarın işleri çok öldürüyon beni

Yâr yörü yörü gız yörü yörü sallanmanın yeri
Gız nişanlın geliyor kostak kostak yörü

Şu dağların karı var hep ellerin yârı var
Sen ağlama sevdiğim de Navruz gelin yörü
Ben ağlasam yeri var öldürüyon beni

Yâr yörü yörü gız yörü yörü sallanmanın yeri
Gız nişanlın geliyor kostak kostak yörü

Yöresi : Bünyan

***

Çadırına vardım elinde küğlek
Sıvamış kolları ne beyaz bilek
El ele verek de gel bize gidek

Ver gelin elmayı ben gider oldum
Sılayı vatanı terk eder oldum

Çadırına vardım çadırı kıldan
Yüzünde poşusu yanağı gülden
Ölürüm ayrılmam gül yüzlü yardan

Ver gelin elmayı ben gider oldum
Sılayı vatanı terk eder oldum

Yöresi : Bünyan

***

(Bozlak)

Çıkıp çıkıp Kayabaşı’n gezmeli
İnip Şahsanem’de bade süzmeli
Anam hep kara çarlı da sarı yazmalı
Güzelleri burdan geçer Bünyan’ın

Bünyan’ın önünde Bük’ün deresi
Çok yalvardım vermedi de dedesi
Kayapınar yolu gelin kız dolu
Güzelleri burdan geçer Bünyan’ın

Büklüm büklüm olmuş Başgöl’ün yolu
Vel’evine dökülür içilmez suyu
Arap atına da benzer güzelin huyu
Güzelleri burdan geçer Bünyan’ın

Yöresi : Bünyan

***

(Kına Türküsü)

Elekten elen kınamı
Bağlayın soyka valamı
Çağırın gelin anamı
İşte koyup gidiyorum

Gidiyorum elinizden
Kurtulayım dilinizden
Yeşil başlı ördek olsam
Bir su içmem gölünüzden

Tuz kabını tuzsuz koyan
Böyüg evi ıssız koyan
Anasını kızsız koyan
İşte koyup gidiyorum

Esvap yuduğum pınarlar
Yuyup erdiğim duvarlar
Vakti gelince kovarlar
İşte koyup gidiyorum

Yöresi : Bünyan

***

Of ooof
Akşam aşıp gidiyor
Fikrim şaşıp gidiyor
Ela gözlü sevdiğim
Dağları aşıp gidiyor keklik

Aman keklik yaman keklik
Çil keklik aman
Çık dağların başına da
Öt keklik aman
Gak gak gubalak
Gubalak gubalak
Öt keklik aman

Of ooof
Akşam harede kaldı
Fitil yarede kaldı
Ela gözlü sevdiğim
Bilmem nerede kaldı keklik

Aman keklik yaman keklik
Çil keklik aman
Çık dağların başına da
Öt keklik aman
Gak gak gubalak
Gubalak gubalak
Öt keklik aman

Yöresi : Bünyan

***

Ey sevdiğim artık yeter
Bana yosma bakışın var
Ateşlerden daha beter
Aşıkları yakışın var

Erdin güzellik çağına
Bağladın zülfün bağına
Beni hüsnün ayağına
Nal mıh gibi çakışın var

Güzel senin hüsnün sebep
Olup gören eyler talep
Cennetten mi çıktın acep
Tavus gibi nakışın var

Güzellerin pek gencisin
Seyrânî’ye birincisin
Aşk ipine, zevk incisin
Güzel delip takışın var

(Yöresi : Develi – Seyrânî)

***

Fadime’m süslü gezer Fadime’m
Ayağı mesli gezer Fadime’m
(canlar yakan Fadime’m)
Fadime’msin benimsin Fadime’m
Ciğerimsin canımsın Fadime’m
(evler yıkan Fadime’m)
Su başında ağlama Fadime’m
Ciğerimi dağlama Fadime’m
(mecnun bakan Fadime’m)

***

Gine yeşillendi de ağam aman Germir bağları hey
Bakarım erimez erimez dağların karı hey
Bergüzar yollamış da ağam aman ellerin yâri hey

Saçını boynuma boynuma ağam aman dolar ağlarım hey
Verseler yârimi yanıma güler oynarım hey
Arabaya taş koydum ben bu yola baş koydum
Seni gelecek diye sol yanımı boş koydum

Gine güz geldi de ağam aman ağaçlar gazel
Ötüşür bülbüller bülbüller dertlerim artar hey
Örtün yorganımı da ağam aman değmesin nazar hey

Saçını boynuma boynuma ağam aman dolar ağlarım hey
Verseler yârimi yanıma güler oynarım hey
Arabaya taş koydum ben bu yola baş koydum
Seni gelecek diye sol yanımı boş koydum

Gine güzler geldi de ağam aman yollar işledi hey
Gözüm yaşı durmuş iken aman yine başladı hey
Benim suna boylu yârim nerelerde kışladı hey

Saçını boynuma boynuma ağam aman dolar ağlarım hey
Verseler yârimi yanıma güler oynarım hey
Arabaya taş koydum ben bu yola baş koydum
Seni gelecek diye sol yanımı boş koydum

Yöresi: Germir

***

Evlerinin önü de çevirme çardağı
Çevirme de çardağı
Yâr elinde gezdiriyor bâdeleri bardağı
Yâr elinde gezdiriyor mezeleri bardağı
Nazlı yârin kokusu misk ü amber gül yağı
Misk ü amber gül yağı

Ağlama da kömür gözlüm yüreğim de yaralı
Beni bir taze gelin vurdu on parmağı kınalı

Evlerinin önü aman iğde ağacı
Yandım iğde ağacı
Dökülür de yaprakları aman kalır ağacı
Eşinden ayrılanın aman nedir ilacı
Yandım nedir ilacı

Ağlama da kömür gözlüm yüreğim de yaralı
Beni bir taze gelin vurdu on parmağı kınalı

***

Sarı çiçeğinen de donandı dağlar
Yeşil yaprağınan şen oldu bağlar
Ebrişim yazmayı da al fese bağlar

Ah neyleyim aramızda dağlar var
Seni orda beni burda eyler var

Vardım baktım ceviz altı döşeli
Yanım belim ilaç doldu şişeli
Alt’ay oldu ben bu derde düşeli

Ah neyleyim yârim ellere yâr oldu
Dünya bana zindan oldu dar oldu

***

Yeşil ipek bükeyim aman aman
Derdimi kimlere dökeyim amman
Sen salın gez nazlı yâr aman aman
Ben kahrını çekeyim amman

Amman amman ammanın
İlli dost amman
Kalbi de düşman
Dili dost amman

Yeşil ipek sırmadan aman aman
Aç kapıyı kırmadan amman
Usul usul bas da gel amman aman
Cümle âlem duymadan amman

Amman amman ammanın
İlli dost amman
Kalbi de düşman
Dili dost Amman

Yeşil ipek filizi aman aman
Kim bilir kalbimizi amman
Esti bir hafif rüzgâr aman aman
Ayırdı ikimizi amman

Amman amman ammanın
İlli dost amman
Kalbi de düşman
Dili dost amman

***

Dere boyu gidelim Naciye’m
Goyun guzu güdelim
İkimizi görmüşler Naciye’m
Nasıl inkâr edelim

İlimonum portakalım burda kalalım
Senin için ısmarladım gelir bakalım

Sap benden keser benden Naciye'm
Gitmiyor eser benden
Keserse Allah keser Naciye'm
Kim keser seni benden

İlimonum portakalım burda kalalım
Senin için ısmarladım gelir bakalım

***

Oduncular dağdan odun endirir
Yüğrük sular değirmeni döndürür
Kız oğlanın sulağını kandırır

Hayıflar zulumlar şahme benlimiz
Bu yıl pek zulum var yedi benlimiz

Şahme benlim bu yıl burda kışlasın
Has gülün yerine diken aşlasın
Küçücük yavruyu Hakk bağışlasın

Hayıflar zulumlar şahme benlimiz

Bu yıl pek zulum var yedi benlimiz

Yöresi : Bünyan (omuz halayı)

***

Kırlangıçlar yüksek yapar yuvayı
İner düz ovaya sürer safayı
Var git oğlan var git sana yâr olmam
Anandan babandan inkisar almam

Arabaya taş koydum
Ben bu yola baş koydum
Bir kötünün yüzünden
Adımı serhoş koydum

Kırlangıçlar yüksek uçar havada
Yavruları yem bekliyor aman yuvada
Var git oğlan var git sana yâr olmam
Anandan babandan inkisar almam

Arabaya taş koydum
Ben bu yola baş koydum
Bir kötünün yüzünden
Adımı serhoş koydum

***

Aşağıdan gelir hozalı gelin
Topla fistanını toz olur gelin
Kaldırsam peçeni baksam yüzüne
Eller arif olmuş söz olur gelin

Vay beni beni de yaralar beni
Gece uyutmuyor sevdalar beni

Yüce dağ başında yayılan atlar
Yârimin yanına varmasın yadlar
Mezarın üstüne dikilen otlar
Sızlıyor her yanım yâr diye diye

Vay beni beni de yaralar beni
Gece uyutmuyor sevdalar beni

***

Dağdan yuvarlandı kayalarımız
Gam ile yoğruldu mayalarımız
N'ola taş doğuraydı analarımız

Mektupların dizime de kaküllerin yüzüme
Ne dedim de darıldın hiç bakmıyon yüzüme

Çarşıdan aldım da allı yaşmağım
Gelin olduğuma ben de pişmanım
Kayseri’nin bir yarısı düşmanım

Mektupların dizime de kaküllerin yüzüme
Ne dedim de darıldın hiç bakmıyon yüzüme

Çarşıdan aldım da el kadar astar
Nerde güzel görsem kocası asker
Asker kadınları yârini ister

Mektupların dizime de kaküllerin yüzüme
Ne dedim de darıldın hiç bakmıyon yüzüme

Yöresi : Bünyan

***

Akşamdan başladı tipi
Ayağında halı ipi
Acep götürdü mü tilki
Bizim tavığı gördünüz mü

Çay içerdim demli demli
Yem atardım nemli nemli
Elbaşı’dan Osman Emmi
Bizim tavığı gördünüz mü

Üçü tavık biri horuz
Nasıl yedin bire doňuz
Ağcalı’dan Hacı Yunus
Bizim tavığı gördünüz mü

Yakın Girveli’nin yolu
Getiririm garagolu
Hassa’dan Mulla’nın oğlu
Bizim tavığı gördünüz mü

Akşamdan içirdim ayran
Ötüşüne oldum hayran
Güllüce’den Deli Bayram
Bizim tavığı gördünüz mü

Yayık yaydım oldu hekir
Onu yedi bizim tekir
Bünyan’dan da Haydar Bekir
Bizim tavığı gördünüz mü

Bu gün günlerden de Salı
N’olacak milletin hali
Kayseri’de koca vali
Bizim tavığı gördünüz mü

Samanlıkta belli yerin
Sözlerimi sana derim
Angara’da Nihat Erim
Bizim tavığı gördünüz mü

Yöresi : Bünyan

***

Nallı kır atıma yol mu dayanır
Asker uşakları (kız anam) erken uyanır
Bünyan uşağına can mı dayanır
Doğurmaz olaydın (kız anam) başım belalı

Evlerinin önü çevirme de çardağı
Kız elinde gezdirir ırakı da bardağı
Senden ırakısı benden anam konyağı
Doğurmaz olaydın (kız anam) başım belalı

Yöresi : Bünyan

***

Kalenin bayır düzü
Mevlâ’m ayırdı bizi
Ananın aklı olsa
Evlendirirdi bizi

Kapıdan bacadan
Kapıdan bacadan aş da gel
Nişanlına küs de gel

Hoppa şina şinanay şinanay nay
Şinanay nay yârim şinanay nay

***

Kalenin burcuna da amanın
Taş ben olayım
Yâr yüzük döktürmüş de amanın
Kaş ben olayım

Gadaların alayım Şabanım
Kulun kölen olayım civanım

Seni nerde bulayım amanın

Kalenin burcuna da amanın
Ekerler darı
Ekerler biçerler de amanın
Ederler kârı amanın

Gadaların alayım Şabanım
Kulun kölen olayım civanım
Seni nerde bulayım amanın

Kalenin burcuna da amanın
Çıkar güzeller amanın
Çıkma yükseklere de amanın
Görmesin eller amanın

Gadaların alayım Şabanım
Kulun kölen olayım civanım
Seni nerde bulayım amanın

***

Nar ağacı ulam ulam
Yâr yitirdim nerelerde bulam
Beş yüz askerin içinde
Ağam kaşlarından bilem

Edana edana da
Mail oldum sedana
Ne dedim de darıldın
Gelmiyorsun odama

Nar ağacı nar ağacı
Narın yaprağından acı
Bu derdi ben senden aldım
Sensin derdimin ilacı

Edana edana da
Mail oldum sedana
Ne dedim de darıldın
Gelmiyorsun odama

Nar ağacı nar değil mi
Ela gözlü de yâr değil mi
Ben sevdim eller aldı da
Bu da bana ar değil mi

Edana edana da
Mail oldum sedana
Ne dedim de darıldın
Gelmiyorsun odama

***

Altunu bozdurayım
Galice fotinli gelin
Gerdana dizdireyim
Galice fotinli gelin

İpek mendil değilsin
Galice fotinli gelin
Cebimde gezdireyim
Galice fotinli gelin

Evleri görünüyor
Galice fotinli gelin
Gönüldür yeriniyor
Galice fotinli gelin

Çekilecek dert değil
Galice fotinli gelin
Mevlâ’m sabır veriyor
Galice fotinli gelin

Evleri uçta yârim
Galice fotinli gelin
Ver bana müjde yârim
Galice fotinli gelin

Bastığın topraklara
Galice fotinli gelin
Kılayım secde yârim
Galice fotinli gelin

***

Gapıları gatıran
O yâr beni batıran
Sen değil misin beni
Mapuslarda yatıran

Aman aman aman kalk gidelim
İdareyi feneri yak gidelim
Emmin dayın görmeden
Edirafa bak gidelim

Gapıları ganatlı
O yâr elma yanaklı
Bir sen söyle bir de ben
Bakalım kimdir haklı

Aman aman aman kalk gidelim
İdareyi feneri yak gidelim
Emmin dayın görmeden
Edirafa bak gidelim

***

Kapı ardına ası asıvermiş eleği
Yangın olur âşıkların yüreği
Aman yüreği
Benim yârim annesinin meleği

Yan yana fistan dillere destan
Olalı aman aman olalı

Kapı ardına ası asıvermiş çıkrığı
Oyun havasına büker ipliği
Aman aman ipliği

Benim yârim annesinin kekliği

Yan yana fistan dillere destan
Olalı aman aman olalı

***

Birer birer aldım tükenmez sandım
Anneme babama duyurmaz sandım
Yaprak için gelin kovulmaz sandım

Eşkilice mayahoşu dolmayı gelin
Nasıl yedin bir tencere dolmayı gelin

Sabahtan oturdum yaprak sarmaya
Kaynanam gitti de su doldurmaya
Yaprak seni değişmem ben hurmaya

Eşkilice mayahoşu dolmayı gelin
Nasıl yedin bir tencere dolmayı gelin

İndim baktım bahçemizde badem var
Çok salınma karşımızda adem var
Seni benden beni senden eden var

Eşkilice mayahoşu dolmayı gelin
Nasıl yedin bir tencere dolmayı gelin

***

Şu dereden kuş uçtu
Kanadı yere düştü
Ağla gözlerim ağla
Ayrılık bize düştü

Yağmur yağar daneler
Başıma geldi neler
Ölürse çoklar ölsün
Sağ olsun bir taneler

Hadi yavrum gül peri
Yavaş yavaş gel beri
Elindeki gülleri
Birer birer ver beri

***

Horozumu kaçırdılar
Damdan dama aşırdılar
Suyuna da pilav pişirdiler
Geh bili bili bili çil horozum

Horozumun beş pençesi
Tavukların eğlencesi
Evde boş kaldı kümesi
Geh bili bili bili çil horozum

Horozum da yağlı idi
Kümesine bağlı idi
Çil tavuğun oğlu idi
Geh bili bili bili çil horozum

***

Sebep mezarında yosunlar bitsin vay bitsin
Yılanlar çıyanlar mekânın tutsun sebep sebep
Viran olsun yurdun baykuşlar ötsün vay ötsün
Kimsesiz ellerde kalasın sebep sebep

Evin yıkılsın sebep belin bükülsün sebep
Dalında baykuş ötsün gülün dökülsün sebep

Yekin yekin kalkamaz ol yerinden
Ayrılasın sahibinden sevinden
Ah ettikçe ben tutayım elinden
İki yüzün kara olsun vay sebep

Evin yıkılsın sebep belin bükülsün sebep
Dalında baykuş ötsün gülün dökülsün sebep

Nere gitsem geldin girdin kanıma
Derman bulunmasın gizli yarana
Hep senin uğruna döndüm vereme
Bana ettiğini bulasın sebep sebep

Evin yıkılsın sebep belin bükülsün sebep
Dalında baykuş ötsün gülün dökülsün sebep

***

Posta yollarını dolanıyorum (aman)
Yitirdim yârimi aranıyorum (aman)
Ağam selamına güveniyorum (aman)
[El kadar mektuba güveniyorum]

Ya sen gel buraya ya ben varayım (aman)
Elmas kadehleri ben doldurayım (aman)

Verdiğin yazmayı ateşte yaktım (aman)
Geleceksin diye yollara baktım (aman)
Deli çaylar gibi çağlayıp aktım (aman)

Ya sen gel buraya ya ben varayım (aman)
Elmas kadehleri ben doldurayım (aman)

Bu yıl meyve çoktur dallar götürmez (aman)
Dağlar diken oldu kervan oturmaz (aman)
Benim gönlüm yufka sitem götürmez (aman)

Ya sen gel buraya ya ben varayım (aman)
Elmas kadehleri ben doldurayım (aman)

***

Kırlangıçlar aman yüksek yapar yuvayı
İner düz ovaya aman sürer sefayı

Var git oğlan var git sana yâr olmam
Anandan babandan aman inkisar almam

Arabaya taş koydum ben bu yola baş koydum
Bir kötünün yüzünden adımı serhoş koydum

Kırlangıçlar aman yüksek uçar havada
Yavruları yem bekliyor aman yuvada

Var git oğlan var git sana yâr olmam
Anandan babandan aman inkisar almam

Arabaya taş koydum ben bu yola baş koydum
Bir kötünün yüzünden adımı serhoş koydum

***

Maraş’tan kına gelinim Maraş’tan kına
Okkası ona gelinim okkası ona
Sevdiğim suna gelinim sevdiğim suna

Sen sefa geldin gelinim kınan kutl'olsun
Yarenin yoldaşın ağzın tatl'olsun

Maraş’tan atlas gelinim Maraş’tan atlas
İğneler batmaz gelinim iğneler batmaz
Yar sensiz yatmaz gelinim yar sensiz yatmaz

Sen sefa geldin gelinim kınan kutl’olsun
Yarenin yoldaşın ağzın tatl’olsun

Yöresi: Sarız / Yeşilkent

***

Kestanenin irisi
Ben yandım aman
Geçti güzel sürüsü
Sürüsünden fayda yok
Tombul bilekli gelin
Yaktı beni birisi

Kestaneyi budarlar
Ben yandım aman
Şıvgın sürmesin diye
Bizi burdan kovarlar
Kaşlar karalım aman
Güzel sevmesin diye

Mendilim benek benek
Ben yandım aman
Ortası çarh-ı felek
Yazı beraber geçirdik
Kaşlar karalım aman
Kışın ayırdı felek

***

Kekliğimin kafesi
Gül kokuyor nefesi
Eşine kavuşursa
Uzun olur sefası

Gel gel gubalak
Dön dön şıbalak
Şıbalak şıbalak vay
Çık dağların başına da
Öt keklik amman

Keklik kumda yayılır

Kanatları sayılır
Çıkmış kayaların başına
Arkadaşını çağırır

Gel gel gubalak
Dön dön şıbalak
Şıbalak şıbalak vay
Çık dağların başına da
Öt keklik Amman

Kekliğim şeker gelir
Tüyünü döker gelir
Hakikatli yâr olsa
Dağları söker gelir

Gel gel gubalak
Dön dön şıbalak
Şıbalak şıbalak vay
Çık dağların başına da
Öt keklik Amman

GESİ BAĞLARI

Ulaşımın ve haberleşmenin çok zor olduğu dönemlerde, Gesi’ye gelin gelen bir kızın çektiği eziyet ve acılar dile getirilir GESİ BAĞLARI türküsünde.

Gelinimiz, Kayseri'de yaşamaktadır. Küçük yaşta babasını kaybetmiş, kardeş ekmeği ile büyümüştür. Kendi evinde bile mutlu olamayan kız, ağabeyinin ısrarı üzerine evlenip, Kayseri'ye 20 km. mesafedeki Gesi’ye gelin geldikten sonra da kaynana ve koca zulmünden kurtulamaz. O zamanda 20 km. ulaşım için çok uzak bir mesafedir. Araç yok, yaya gelip gitmek ise kadınlar için hayaldir. Anasına karşı duyduğu özlemse, günden güne artmaktadır. Gesi bağlarının üzerindeki bir kayaya oturarak, aşağıda çalışan ırgatları seyreder ve dudaklarından şu özlem dolu deyiş dökülür:

Gesi bağlarını üç ırgat işler
Anamdan mı gelir şu uçan kuşlar
Analar doğurur ele bağışlar
Atma anam beni dağlar ardına
Kimseler yanmasın anam yansın derdime

Bu arada bir de çocuğu olmuş ama koca ve kaynananın davranışlarında bir değişme olmamıştır. Bu ruh hali içerisinde:

Uğruma atmadık dallar mı kaldı
Başıma gelmedik haller mi kaldı
Beni söylemedik diller mi kaldı
El kadar alnımda türlü türlü yazım var
Evvel bir başımdı şimdi körpe kuzum var

Anasından ayrı, ona duyduğu özlem ve ana şefkatine susamışlık, gelin kızın ağzından, zaman içerisinde değişik söyleyişlerle dile getirilir. Zaman içerisinde özlem çeken, eziyet gören gelin ve kadınlar tarafından değişik söyleyişler de GESİ BAĞLARI’na ilave edilmiştir.

Başka bir varyantta ise:

1878 Osmanlı – Rus savaşlarında binlerce Türk askeri şehit düşmüştü. Şehit düşen askerlerin geride kalan eş ve çocuklarına, bir yardım olsun düşüncesiyle, şehit çocuğu alan erkeklerin askere alınmamasına karar verilmişti. Bu bağlamda aslen Gesili olup da İstanbul’da kiremit ve cam tüccarlığı yapan bir ailenin oğlu, askere gitmesin düşüncesiyle Aziziyeli bir şehit kızı olan 17 yaşındaki bir kızla evlendirilir. Delikanlı ne kına, ne düğün yaptığı kızı nikah sonrası Gesi’ye getirip bir göz eve bırakır ve kendisi İstanbul’a geri döner. Günler haftaları, haftalar ayları, aylar yılları kovalar ama, İstanbul’a giden kocadan hiçbir haber yoktur. Bu arada anası da kızını arayıp soramaz. Bu sıkıntılar ve özlemler içerisindeki gelin kendi dertlerini ancak söylediği türkülerde dile getirmeye çalışır:

Gesi bağlarında bir oylum kaya
Düşmüşüm derdine ne diyon bana
Bir yüzük gönderdim yâdigâr sana
Tak tak parmağına dar mı geliyor
Öksüzü alması ar mı geliyor

Gesi Bağları türküsündeki söyleyişe çok benzeyen bu ifadeye bakarak, dert yükü olan bu gelinin, asıl hikâyedeki kişiyle aynı olma durumu söz konusu olabilir mi veya iki ayrı hikâyede dile getirilen söyleyişler bir birinden alınmış veya etkilenmiş olabilir mi düşüncesi akla gelmektedir.
Radyo ve televizyonlarda söylenen GESİ BAĞLARI türküsü, asıl ezginin dışında söylenmektedir. Kaldı ki, bir özlemi, bir acıyı dile getiren bu deyişler:

“Gesi bağlarından gelsin geçilsin
Kurulsun masalar rakı konyak içilsin
Herkes sevdiğini alsın seçilsin”

gibi, şen şakrak bir havaya büründürülmüştür. Aşağıda vereceğimiz bu türküde italik olarak yazılan kupleler, “Gesi Bağları” türküsüne sonradan (başkaları tarafından) eklenmiş ve gerçek türküye mal edilmiştir.

Gesi bağlarında dolanıyorum
Yitirdim yârimi anam aranıyorum
Bir çift selamına güveniyorum
Atma anam atma beni dağlar ardına
Kimseler yanmasın anam yansın derdime

Gesi bağlarından gelsin geçilsin
Kurulsun masalar rakı konyak içilsin
Herkes sevdiğini alsın seçilsin
Atma anam atma beni dağlar ardına

Kimseler yanmasın anam yansın derdime

Gesi bağlarında bir top gülüm var
Hey Allah’tan korkmaz sana bana ölüm var
Ölüm var da şu gençlikte zulüm var
Gel otur yanıma hallerimi söyleyim
Halimden bilmiyor ben o yâri neyleyim

Gesi bağlarının gülleri sarı
Ayrıldım anamdan gülmeyim gayri
Alım yeşilimi giymeyim bari
Yas tutsun ellerim kına yakmayım
Kör olsun gözlerim sürme çekmeyim

Şu görünen bahçe m’ola bağ m’ola
Şu dağın ardında acep anam var m’ola
Oturup da beni yâd eder m’ola
Atma anam atma beni dağlar ardına
Kimseler yanmasın anam yansın derdime

Gesi’ye giderken yollar ayrıldı
Bindim arabaya başım çevrildi
Siyah saçım sol yanıma devrildi
Ölüm olmasın da ayrılık olsun
Bize sebep olan içten vurulsun

Gesi bağlarını üç ırgat işler
Anamdan mı gelir şu uçan kuşlar
Analar doğurur ele bağışlar
Atma anam atma beni dağlar ardına
Kimseler yanmasın anam yansın derdime

Şu dereden akan bulanık seller
Derdim içerimde ne bilsin eller
Oturup ağlasam divane derler
Örtün peceleri esmesin yeller
Dertli olduğumu bilmesin eller

Gesi bağlarında bülbüller öter
Ateşim yanmadan tütünüm tüter
Bana bir hal oldu ölümden beter
Ölüm olmasın da ayrılık olsun
Bize sebep olan içten vurulsun

Gesi bağlarında tokaştım taşa
Gardaş ekmeğini kakarlar başa
Çalıştım didindim emeğim boşa
Meğer taşa biber ekilmez imiş
Kötünün kahrı çekilmez imiş

Gesi bağlarında kamber tay olur
Anamı andıkça aklım zay’olur
Ayrılık dediğin birkaç ay olur
Ne deyim ağlayım alın yazısı
Kader böyle imiş onmaz bazısı

Halılar dokuyom bağ mı tutayım
Issız gecelerde nasıl yatayım
Kendimi ben ırmağa mı atayım
Gel otur yanıma hallerimi söyleyim
Halimden bilmeyen ben o yâri neyleyim

Gesi bağlarında kaynar kumudum
Ben eller içinde yanan mumudum
İpdi Allah sonra sende umudum
Ne deyim ağlayım bu böyle kalmaz
Kulların başına gelmedik olmaz

Gesi bağlarında bir tutam nohut
Ana ben ölüyom bir Yâsin okut
Küçük gardaşımı yerime büyüt
Örtün peceleri esmesin yeller
Dertli olduğumu bilmesin eller

Ana mendilimi düremiyorum

Yalınız evlere giremiyorum
Anasız babasız duramıyorum
Atma anam beni dağlar ardına
Kimseler yanmasın anam yansın derdime

Çıra yanmayınca ceviz kavlamaz
Ciğer yanmayınca gözler ağlamaz
Ben derdimi desem kimse dinlemez
Ne deyim ağlayım alın yazısı
Kader böyle imiş onmaz bazısı

Sac üstünde fısır fısır bazlama
Küçücükten ciğerlerim közleme
Gelir diye yollarımı gözleme
Ölüm olmasın da ayrılık olsun
Bize sebep olan içten vurulsun

Tıkır tıkır merdivenden inerken
Yazması boynuma dolanıyor öperken
Uyumuşum ak gerdandan emerken
Gel otur yanıma başımın tacı
Ayrılık ateşi ölümden acı

Dağdan yuvarlandı kayalarımız
Gam ile yoğruldu mayalarımız
N’olaydı taş doğuraydı analarımız
Ne deyim ağlayım alın yazısı
Kader böyle imiş onmaz bazısı

Uğruma atmadık dallar mı kaldı
Başıma gelmedik haller mi kaldı
Beni söylemdik diller mi kaldı
El kadar alnımda türlü türlü yazım var
Evvel bir başımdı şimdi körpe kuzum var

Ocağa et vurdum yiyesim geldi
Ciğerim anamı göresim geldi
Açıp mezarını giresim geldi
Ben gülsem oynasam yasak diyorlar
Varını elinden alsak diyorlar

Gesi bağlarının yılanı olsam
Dolanı dolanı yanına varsam
Yattığın yastığa başımı koysam
Uyusam uyansam derdime yansam
Örtün peceleri esmesin yeller

Dertli olduğumu bilmesin eller

Gesi bağlarında gül ile susam
Tesellisi olmazmış yârine küsen
Candan kimsem yok ki derdimi desem
El kadar alnımda türlü türlü yazım var
Evvel bir başımdı şimdi körpe kuzum var

Gesi bağlarında kılarım namaz
Kılarım kılarım Hakka yaramaz
Hak’tan geldi bize bu ulu niyaz
Örtün peceleri değmesin yeller
Bu gün efkârlıyım gelmesin eller

Gesi bağlarının gülü olayım
Arayı arayı yârim bulayım
Gülü bülbülden başkasına sormayın
Gel otur yanıma hallerimi söyleyim
Halimden bilmiyor ben o yâri neyleyim

Mezarımı geniş açın bol olsun
Edirafı mor sümbüllü bağ olsun
Ben ölüyom ahbaplarım sağ olsun
Gel otur yanıma hallerimi söyleyim
Halimden bilmiyor ben o yâri neyleyim

Gesi bağlarında kaynar karınca
İçerim kan ağlar akranlarım görünce
İflah olmam ben bu dertten ölünce
Örtün pencereleri değmesin yeller
Dertli olduğumu bilmesin eller

Gesi bağlarına indi bir Frenk
Ah çeker ağlarım dayanmaz yürek
Gönderin anamı o bana gerek
Gel otur yanıma çektiğim yeter
Ayrılık acısı ölümden beter

Gesi bağlarında geçilmez yastan
Her yanım ıslandı yağmurdan yaştan
Sağ yanım ağrıdı sol yana yaslan
Devşirdim çiçeğimi benim nem kaldı
Gidiyom gurbete anam benim nem kaldı

Gene kalaylandı sofranın tası
Silerim gitmez anam gözümün yaşı
Şu benim çektiğim anam soysuzun yası
Atma garip anam beni dağlar ardına
Kimseler yanmasın anam yansın derdime

Yüceye kaldırın gelin ölüsü
Elmalar donatın söğüt dolusu
Bana derler kadersizin birisi
Ne deyim ağlayım ah alnımın yazısı
Böyle de olurmuş gelinlerin bazısı

Gesi bağlarında ötüşür kuşlar
Kalmadı başıma değmeyen taşlar
Anam bana kıydı ele bağışlar
Atma garip anam beni dağlar ardına
Kimseler yanmasın anam yansın derdime

Gesi bağlarında üç ağaç iğde
Ciğerim tutuşur anam gözlerim yerde
Çarem yok tutuldum amansız derde
Örtün pencereleri değmesin yeller
Dertli olduğumu bilmesin eller

Ah çeker ağlarım dinmez yürek acısı
Ne yapsam silinmez şu alnımın yazısı
Böyle m’olur gelinlerin bazısı
Atma garip anam beni dağlar ardına
Kimseler yanmasın anam yansın derdime

Gesi bağlarının erimez karı
Ciğerim sızılar ağlarım zarı
Evvel benimdin oldun ellerin yarı
Gel otur yanıma hallerimi söyleyim
Halimden bilmiyor ben o yari neyleyim

***

Kayseri'nin meşhur türkülerinden birisi olan “Ağam İstanbulu mesken mi tuttun” isimli türkünün yürekleri sızlatan bir hikâyesi vardır.

Türkiye'nin büyük bir çoğunluğundaki köylerinde olduğu gibi, Talas’ın yukarı köylerinde de geçim sıkıntısı vardır. Toprak verimsiz, iş alanı yoktur. Köyün genç ve orta yaşlıları Talas veya Kayseri'ye iner, bir süre çalışarak bi,riktirdiği para ile evlerinin geçimini sağlamaya çalışırlardı. Üstelik o ailede evlenecek erkek veya kız varsa, kaygı daha da artardı.

Fazlayı kırıp, eksiği tamamlayarak, elde avuçta ne varsa, iki arkadaş iki kızla nişanlanırlar. Gel gör ki düğün yapacak maddi güçleri kalmamıştır. Talas veya Kayseri'deki çalışmalarla bu para temin edilemezdi. Karar verdiler ve iki kafadar istanbula çalışmaya gittiler. Orada yemediler içmediler, kazandıkaları paraları biriktirip köylerine döndüler. Düğünleri yapılıp, dünya evine giren iki ardaş kısa bir süre sonra yine geçim sıkıntısı çekmeğe başlarlar. Üstelik şimdi hane halkı bir nüfus daha artmıştır.

Karar verir, istanbuldaki eski çalıştığı yere gidecek ve para kazanacaktır. Karısını da götürmek ister. Her ne kadar ısrar ederse de karısını ikna edemez. Zorunlu olarak arkadaşıyla birlikte yola koyulurlar. Arkadaşının dönmesine rağmen aradan aylar, yıllar geçer, ne bir haber ne de kendisi gelir. Karısı perişandır. Köyde de dedi kodular başlamış, gencin orada bir kadınla yaşadığı söylentileri dilden dile dolaşmaya başlamıştır.
Kocasıyla İstanbul’a çalışmaya gitmiş ve köyüne dönmüş olan komşusundan iş yerinin adresini alarak bir mektup yazar:

Ağam İstanbul’u mesken mi tuttun
Gördün güzelleri beni unuttun
Sılaya gelmeye yemin mi ettin